مقدمه و هدف: از آنجا که تشخیص و تعیین هویت انگلهای لیشمانیا با استفاده از ویژگیهای خارجی کافی نیست، لذا از ویژگیهای داخلی کـــــه در برگیرنده عمل و ساختمان مولکولی ارگانیزم است مانند ایزوآنزیم استفاده می شود. برای انجام این آزمایش ها احتیاج به تعداد 1010 ارگانیسم می باشد که جهت تهیه این حجم از انگــل بــــاید از محیطهای غنی جامد و مایع همراه با سرم جنین گوساله در دمـــای 26- 22 درجه استفاده شود. از این رو معرفی محیطهای کم هزینه که بتواند به خوبی رشد انگل را تضمین نماید ضروری است. هدف از این مطالعه طراحی یک محیط خـــــون دار تغییر یــــــافته ساده و سریـــــع جهت کشت انبوه گونه های مختلف لیشمانیا برای کاهش هزینه ها و صرفه جویی در زمـــــان کشت انگل می باشد.
مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه تجربی است که در مرحلـــه اول میــزان رشــــد گونه های لیشمانیــــا ماژور، لیشمانیا تروپیکا و لیشمــــانیا اینفانتوم بر روی محیط جامد خون دار و محیط مـــایع مغزی ـ قلبی حاوی بیست درصد سرم جنین گوســــاله مقایسه گردید. در مرحله دوم مقـــــایسه تغییرات احتمالی ژنومی از واکنش زنجیره ای پلــی مراز با روش برش آنـــــزیمی رشته دی ان ای بر روی لیشمانیا ماژور استفاده شد. در مرحله سوم میزان کارایی محیط جامد در انبوه سازی انگل های ایزوله شده از 10 بیمار مبتلا به لیشمانیوز پوستی مراجعه کننده به دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سـال 1381 ـ1380 بررسی گردید. داده هـــای جمع آوری شده بـــا شاخصهـای توصیفی آنالیز گردید.
یافته ها: میــــزان رشد انگل در محیط جامد خــون دار در گونه لیشمانیا ماژور 1/5 برابر، لیشمانیا تروپیکا 7/5 برابر و لیشمانیا اینفانتوم 4/9 برابر میزان رشد انگل در محیط مـــایع بود. زمان رشد انگل بر روی این محیط برای لیشمانیا ماژور و لیشمانیا اینفانتوم یک هفته و برای لیشمانیا تروپیکا دو هفته بود. یکسان بـــودن الگوی برش آنزیمی رشتـه دی ان ای لیشمانیا ماژور کــه به هر دو صورت انبوه گردیده بود، می تواند نشانگر عدم تغییر ماهیت انگل باشد. انبوه سازی از 10 نمونه جدا شده از بیماران بدون آلودگی ثانویه مشاهده شد، میزان کارایی 100 درصد بود.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که استفاده از محیط جــــامد خـون دار برای کشت انبوه انگلهای لیشمانیا باعث کاهش آلودگی محیط کشت، طولانی نشدن مدت نگهداری محیط کشت، در دسترس بودن مواد لازم، سادگی تهیه محیط، کاهش هزینه مواد و باعث افزایش رشد انگل می گردد.
Habibi P, Motazdian M, Esfandiari F, Fakhar M. Introduction of a Simple and Rapid Modified blood Agar Media for Mass Cultivation of Leishmania Spp. armaghanj 2006; 10 (4) :47-54 URL: http://armaghanj.yums.ac.ir/article-1-752-fa.html
حبیبی پروانه، معتضدیان محمد حسین، اسفندیاری فریده، فخار مهدی. معرفی یک محیط خون دار تغییر یافته ساده و سریع جهت کشت انبوه گونه های مختلف لیشمانیا. ارمغان دانش. 1384; 10 (4) :47-54