چکیده

زمینه و هدف: مصرف بیش از حد نمک یکی از مهم‌ترین عوامل خطر رفتاری در بروز بیماری‌های قلبی ـ عروقی است و اولین علت مرگ و میر در جهان و ایران به شمار می‌رود. این مطالعه با هدف استخراج دیدگاه ها و نظرات مردم شهر یاسوج درباره مصرف نمک انجام شده است تا از یافته‌های آن در طراحی و اجرای یک مداخله رفتاری برای کاهش میزان مصرف نمک استفاده شود.

روش بررسی: در این پژوهش کیفی که با رویکرد تحلیل محتوا انجام شد، داده‌ها از طریق شش جلسه بحث گروهی متمرکز با حضور 66 نفر از ساکنان شهر یاسوج جمع‌آوری شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در بحث‌های گروهی، سؤالات نیمه ساختارمند طراحی شده بود. نظرات ارایه شده به طور کامل ضبط، ثبت و پیاده‌سازی شد و تحلیل آنها با کمک روش تحلیل محتوا و به صورت دستی انجام شد. در نهایت پنج موضوع اصلی و 31 زیرموضوع مشخص و پس از چند بار بازخوانی، مضامین اصلی با معنای مشابه با یکدیگر دسته‌بندی شدند.

یافته‌ها: پنج موضوع اصلی شامل خودارزیابی افراد از میزان مصرف نمک(با 5 زیرموضوع)، عوارض مصرف زیاد نمک(با 3 زیرموضوع)، موانع کم کردن مصرف نمک(با 11 زیرموضوع)، راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مصرف نمک(با 8 زیرموضوع)، کانال‌های ارتباطی برای ارتباط با افراد و ترغیب آنان برای کاهش مصرف نمک(با 4 زیرموضوع) مشخص شد. اکثر شرکت کنندگان در مطالعه از میزان مصرف نمک خود آگاهی نداشتند، عوارض مصرف زیاد نمک را تنها در بروز فشارخون می‌دانستند، اجرای برنامه‌های آموزشی در منزل و با کمترین صرف وقت و برای کلیه اعضای خانواده، و عرضه جایگزین‌های سالم برای نمک را پیشنهاد کردند، پزشکان و مراقبان سلامت در مراکز ارایه خدمات را مهم‌ترین افراد تأثیرگذار برای اصلاح رفتار خود می‌دانستند.

نتیجه‌گیری: برای اصلاح رفتارهای مخاطره‌آمیزی مانند مصرف نمک زیاد در جامعه، اطلاع از دیدگاه ها و نظرات آنان مهم است تا براساس آنها مداخلات مخاطب محور اثربخش طراحی و اجرا شود.