زهرا زمانیان، فاطمه نوروزی، زهرا اسفندیاری، مریم رهگشای، فاطمه حسنی، بهرام کوهنورد،
دوره ۲۱، شماره ۱۰ - ( ۱۰-۱۳۹۵ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: پرسنل پرستاری همواره در معرض خطر اختلالات اسکلتی ـ عضلانی مرتبط با کار قرار دارند و از مشکلات مهم بهداشتی در پرستاران می‌باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی شیوع ابتلا به اختلالات اسکلتی ـ عضلانی در پرسنل پرستار انجام شده است.
روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت توصیفی ـ تحلیلی و در سال ۱۳۹۳ انجام شد. در این مطالعه ۲۰۰ نفر از پرستاران بیمارستان‌های آموزشی شهر شیراز به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای ساده انتخاب شدند. جمع‌آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه نوردیک صورت پذیرفت. دادههای جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری تی تست و مجذور کای تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: نتایج نشان داد که ۱۰۰ درصد از افراد مورد مطالعه در طی ۱۲ ماه گذشته، حداقل در یک ناحیه از بدن دچار اختلالات اسکلتی ـ عضلانی شده‌اند. بیشترین اختلال مربوط به پشت(۷/۱۲ درصد)، زانو(۶/۱۲ درصد) و نشیمن و کمر(۴/۱۲ درصد) می‌باشد. آزمون مجذور کای نشان داد که ارتباط معنی‌داری بین جنس با شیوع اختلال اسکلتی ـ عضلانی در ناحیه گردن وجود دارد(۰۵/۰p<). آزمون تی تست نیز نشان داد که ارتباط معنی‌داری بین سن و سابقه کار با شیوع اختلال اسکلتی ـ عضلانی در ناحیه پا وجود دارد(۰۵/۰p<).
نتیجهگیری: اختلالات اسکلتی عضلانی در پرستاران شیوع بالایی داشته و عوامل خطر، پیچیده و مرتبط با شغل می‌باشد.
سمیه آرزومندان، سید جواد میرنجفی زاده، علی خوانین، محمد فریدن، حسین شجاعی فرح آبادی،
دوره ۲۳، شماره ۳ - ( ۵-۱۳۹۷ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: کارگران در برخی صنایع در معرض مواجهه با استایرن هستند. این ماده در دمای اتاق فرار و به شدت چربی دوست است و بافت مغز نیز دارای چربی بالایی است، بنابراین میتواند اثرات عصبی گوناگونی از جمله اختلال در حافظه را موجب شود. از طرفی حافظه در زندگی روزمره و محیط کار نقش بسیار مهمی دارد. تحقیق حاضر نیز با هدف بررسی اثرات کوتاه و بلند مدت استایرن بر حافظه فضایی ـ کاری و فعالیت حرکتی موش صحرایی نر انجام پذیرفت.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی تعداد ۱۲ سر موش صحرایی به صورت تصادفی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. در گروه مورد، موش‌ها به مدت ۳ هفته در معرض استایرن قرار گرفتند(غلظت۷۵۰ پی‌پی‌ام، روزانه ۶ ساعت، ۵روز در هفته). در گروه شاهد موش‌ها در شرایط مشابه و بدون مواجهه با استایرن قرار گرفتند. ۲ روز پس از اتمام مواجهه حافظه فضایی‌ـ کاری و فعالیت حرکتی از طریق آزمون Y شکل و آزمون میدان باز ارزیابی شد. به منظور بررسی اثرات طولانی مدت استایرن آزمون‌های مذکور ۲۱ روز بعد از اتمام مواجهات نیز تکرار شد. در این مطالعه تناوب خود به خودی به عنوان شاخص حافظه فضایی ـ کاری، سرعت و مسافت طی شده به عنوان شاخص‌های فعالیت حرکتی و زمان سپری شده در مرکز به عنوان شاخص عدم اضطراب مورد بررسی قرار گرفت.
یافتهها: نتایج به دست آمده نشان داد که ۲ و ۲۱ روز پس از اتمام مواجهه با استایرن، زمان سپری شده در مرکز جعبه آزمون میدان باز، مسافت طی شده و سرعت حرکت به طور معنی‌داری کاهش یافت. این اثرات در ۲۱ روز پس از اتمام مواجهه نسبت به ۲ روز پس از اتمام مواجهه شدیدتر بود. به طور مشابهی مواجهه با استایرن به طور معنی‌داری تناوب خود به خودی را کاهش داد.
نتیجهگیری: براساس نتایج، مواجهه با استایرن منجر به کاهش فعالیت حرکتی و اختلال حافظه فضایی‌ـ کاری موش صحرایی میشود. برای بررسی اثر بلند مدت استایرن بر روی رفتار نیاز به مطالعات بیشتری می‌باشد.
احسان بخشی، محمدرضا نادری، علی مرادی،
دوره ۲۴، شماره ۳ - ( ۴-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف:
بار کاری ذهنی و استرس شغلی می‌توانند سلامتی و سازگاری شاغلین را در هر سازمانی تهدید کنند و باعث مشکلات و حوادث شغلی شوند. هدف از انجام این مطالعه تعیین و بررسی تأثیر بار کاری ذهنی بر استرس شغلی کارکنان نظام سلامت شهر اسلام‌آباد غرب بود.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی‌ـ مقطعی که در سال ۱۳۹۶ انجام شد، ۱۵۸ نفر از کارکنان بخش‌های مختلف شبکه بهداشت شهرستان اسلام‌آباد غرب شاغل در بیمارستان و مراکز بهداشتی درمانی مورد مطالعه قرارگرفتند.ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌های ناسا تی‌ال‌ایکس(NASA- Task Load Index (TLX)) و استرس شغلی HSE بودند. دادههای جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری اسپیرمن، کروسکال والیس و من ویتنی تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: میانگین و انحراف معیار بار کاری ذهنی و استرس شغلی به ترتیب ۰۴/۷۰(۲۲/۱۵) و ۳۵/۳(۴۶/۰) بود. بار کاری ذهنی رابطه معنی‌داری با استرس شغلی نداشت(۰۸/۰=p، ۱۳۱/۰=r). بین بارکاری و مولفه‌های تقاضا و ارتباط استرس شغلی رابطه معنی‌داری به دست آمد(۰۵/۰>p). هم‌چنین میزان بارکاری ذهنی و استرس شغلی در کارکنان بیمارستان تفاوت معنی‌داری با کارکنان مراکز بهداشتی ـ درمانی نداشت(۰۵/۰<p).
نتیجهگیری:
با توجه به سطح بالای بار کارذهنی، انجام مداخلاتی به منظور کاهش بار کارذهنی افزایش تعداد شاغلین، تقسیم کار مناسب و استفاده از راهکارهایی مانند غنی‌سازی شغلی در بخش‌های مختلف نظام سلامت توصیه میشود.
ارسلان جمشیدی، سهیلا رضایی، محسن نغماچی، قاسم انصاری،
دوره ۲۴، شماره ۶ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: هوا در محیطهای بسته شامل انواع گسترده‌ای از بیوآئروسل‌هاست. وجود بیوآئروسل‌ها در هوای تنفسی، میتواند سلامت انسان را تحت تأثیر قرار دهد. انتقال بیوآئروسل‌ها ممکن است عفونت‌های بیمارستانی را به وجود آورد که تمام جنبه‌های بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین هدف از این مطالعه تعیین و بررسی تراکم و نوع بیوآئروسل‌های موجود در هوای بیمارستان امام سجاد(ع) یاسوج است.
روش بررسی: این مطالعه، یک مطالعه توصیفی مقطعی است که در ۴ بخش در طبقات مختلف بیمارستان امام سجاد(ع) یاسوج صورت پذیرفت. ۲۴۰ نمونه با استفاده از روش نمونه برداری فعال از طریق پمپ نمونه‌بردار کوییک تیک مدل ۳۰ و با دبی ۳/۲۸ لیتر در دقیقه برای مدت زمان ۲ دقیقه به مدت ۴ ماه متوالی از اول مرداد ماه تا آخر آبان ۱۳۹۴ روی محیط کشت تریپتیک سوی آگار و سابروزدکستروز آگار به ترتیب برای باکتری‌ها و قارچ‌ها جمع‌آوری گردیدند. نمونه‌ها به مدت ۴۸ ساعت در انکوباتور در دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد برای محیط کشت باکتریایی و ۷۰ تا ۱۲۰ ساعت در انکوباتور در دمای ۲۷ـ۲۵ درجه سانتی‌گراد برای قارچ‌ها قرار گرفت و بعد از سپری شدن این مدت، شمارش و نوع کلنی‌ها مشخص گردید و در نهایت تراکم برحسب کلنی در متر مکعب هوا گزارش شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: نتایج نشان داد در بیمارستان امام سجاد(ع) یاسوج باکتری‌های استافیلوکوکوس(۷۶/۵۷ درصد)، باسیلوس(۷۹/۳۶ درصد)، نوکاردیا (۲۳/۴ درصد)، میکروکوکوس(۶۸/۰ درصد)، استرپتوکوکوس(۳۸/۰ درصد)، کورینه باکتریوم(۱۲/۰ درصد) و آنتروکوک (۰۴/۰ درصد) مشاهده شده است که به ترتیب بیشترین تا کمترین درصد فراوانی را به خود اختصاص داده است. بیشترین تا کمترین قارچ‌های مشاهده شده در بیمارستان امام سجاد(ع) یاسوج و درصد فراوانی آنها به ترتیب رایزوپوس(۷۱/۳۹ درصد)، پنیسیلیوم(۴۷/۳۲ درصد)، مخمر(۵۷/۱۸ درصد)، آلترناریا(۶۹/۳ درصد)، آسکویولاریوسیس(۶۷/۰درصد)، کلادوسپوریوم (۴۳/۰ درصد) و ترایکوفایگوم (۲۳/۰ درصد) بوده است. بیشترین آلودگی، از نوع آلودگی باکتریایی، در بخش مراقبت پس از زایمان به مقدار۱۴/۵۳۱ کلنی در متر مکعب هوا وکمترین آلودگی نیز برای بخش مراقبت پس از زایمان از نوع بیوآئروسل‌های قارچی به مقدار۴۷/۱۱۴ کلنی در متر مکعب هوا است. میانگین آلودگی هوای بخش‌های مورد مطالعه برای بیوآئروسل‌های باکتریایی و قارچی به ترتیب۲۴ و ۷۸/۱۲۵ کلنی در متر مکعب هوا بوده است.
نتیجهگیری: براساس یافته های به دست آمده کیفیت میکروبی هوای بیمارستان امام سجاد مطلوب نمی باشد. تراکم زیاد افراد اعم از بیماران، پرسنل بیمارستان و همراهان بیمار در بخش ها، عدم وجود سیستم تهویه مناسب در بیمارستان می تواند تراکم بیوآئروسل ها در بیمارستان را تحت تاثیر قرار دهد.
محمد طهماسبی، شیرعلی خرامین، شیروان سلامی نیا، صاحب بهره بر،
دوره ۲۵، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: خطاهای انسانی که میتواند ناشی از فاکتورهایی از قبیل شرایط روحی و شخصیتی باشد، مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده زیان‌های جبران ناپذیر جانی و مالی در حوادث رانندگی است. افسردگی یکی از شایع‌ترین و پیچیده‌ترین مسایل پزشکی و اجتماعی است و در صورت عدم درمان به موقع، توانمندی‌های فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف از این مطالعه تعیین و بررسی شیوع افسردگی زمینه‌ای و عوامل مرتبط با آن در رانندگان خودروهای سواری با یک حادثه تصادف، مرکز ترومای یاسوج بود.
روش بررسی: این مطالعه یک پژوهش توصیفی‌ـ تحلیلی، از نوع مقطعی می‌باشد که بر روی ۱۹۵راننده با رانندگی منجر به تصادف در نیمه اول سال ۱۳۹۷ در بیمارستان شهید بهشتی صورت پذیرفت. اطلاعات دموگرافیک افراد به وسیله پرسشنامه و میزان افسردگی به وسیله پرسشنامه بک جمع‌آوری شد. این پرسشنامه به طور متوسط ۱۰ دقیقه زمان برای پر کردن لازم داشت. پرسشنامه به وسیله یک پزشک که آشنا به مصاحبه بود انجام شد. وجود و شدت افسردگی براساس این پرسشنامه سنجیده شد و بر اساس نمره کسب شده از آزمون بک در دسته افسردگی خیلی خفیف یا نرمال(نمره ۱ تا ۱۰)، خفیف(۱۱ تا ۱۶)، مرزی و نیاز به مشاوره(۱۷ تا ۲۰)، متوسط یا به نسبت افسرده(۲۱ تا ۳۰)، افسردگی شدید(۳۱ تا ۴۰) و بیش از حد شدید(۴۱ تا ۶۳) قرار گرفتند. بر اساس نوع دادههای جمع‌آوری شده از آزمون‌های آماری تی تست، کولموگرف ـ اسمیرینوف، اسپیرمن، من ویتنی، کروسکال والیس، مجذور کا یا تست دقیق فیشر برای تجزیه و تحلیل استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد میانگین سنی رانندگان ۶/۳۷ سال بود. ۳۶/۵۵ درصد افراد مورد مطالعه متاهل، ۶۷/۴۶ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی، ۳۳/۸۹ درصد افراد مورد مطالعه دارای وضعیت رضایت اقتصادی معمولی و پایین و بیش از ۶۰ درصد آنان رضایت شغلی نداشتند. میانگین نمره افسردگی بر اساس پرسشنامه بک ۱۶ بود و تنها در ۲۸ درصد رانندگان فاقد افسردگی و سالم بودند و حدود ۳۶/۱۴ درصدموارد دارای فرهنگ مصرف الکل بودند.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد شیوع افسردگی در رانندگان شهر یاسوج بالا بود، از ۹ عامل مورد بررسی فقط چهار عامل مصرف سیگار، مصرف الکل، وضعیت اقتصادی و رضایت شغلی همبستگی معنی‌داری با افسردگی نشان دادند. بر خلاف اعتقاد و فرهنگ عمومی جامعه به عدم مصرف الکل، مصرف در میان راننده های دارای تصادف شیوع بالا داشت.
مهتاب دوستی، فواد صیدی، مهدیه آکوچکیان،
دوره ۲۵، شماره ۶ - ( ۱۰-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: غواصی با حبس نفس، سابقه طولانی در بسیاری از کشورها دارد که به منظور صید مروارید و غذاهای دریـایـی استفاده میشد. طی چند دهه گذشته غواصی به یک فعالیت ورزشی تفریحی محبوب در سراسر جهان تـبـدیـل شده است و مربیانی در سراسر دنیا مشغول آموزش این فعالیت مفرح هستند. شرایط کاری نامناسب، ساعات کاری طولانی مدت، استفاده از تجهیزات کاری سنگین به مدت طولانی و به طور مکرر، قرارگیری در پوسچرهای نامناسب حین کار، از مواردی است که همواره مربیان غواصی در زمان کار با آن مواجه هستند. لذا هدف از این تحقیق تعیین و بررسی شیوع درد و اختلالات اسکلتی عضلانی در مربیان غواص(غواصی تفریحی) و ارتباط آنها با ناهنجاریهای اسکلتی ـ عضلانی بود.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی ـ تحلیلی که در سال ۱۳۹۷ بر روی ۵۷ نفر از مربیان غواصی جزیره کیش انجام شد، نمونه‌ها به صورت تمام شمار انتخاب شدند و ۵۱ نفر از جامعه مورد مطالعه در این تحقیق حاضر شدند. به منظور تعیین میزان شیوع درد و اختلالات اسکلتی ـ عضلانی از پرسشنامه استاندارد نوردیک، برای بررسی ناهنجاریهای کایفوز و لوردوز از خط کش منعطف، ناهنجاریهای پای ضربدری و پرانتزی از کولیس و ناهنجاری سر به جلو از روش عکسبرداری نیمرخ بدن و نرم افزار AutoCADاستفاده شد. آمار توصیفی، شامل میانگین و انحراف‌معیار برای نمایش داده‌ها و نیز آمار استنباطی شامل آزمون ضریب همبستگی پیرسون جهت بررسی ارتباط بین ناهنجاریها و دردهای عضلانی اسکلتی به کار گرفته شد. دادههای جمع‌آوری شده با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آزمون ضریب هبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: یافتهها نشان داد که بیشترین فراوانی مربوط به درد در ناحیه گردن با ۳/۳۳ درصد و کمترین فراوانی مربوط به درد در ناحیه مچ پا با ۷/۱۵ درصد می‌باشد. هم‌چنین ناهنجاری سر به جلو با ۶/۱۹ درصد بیشترین فراوانی و ناهنجاری پای ضربدری با فراوانی ۹/۵ درصد کمترین فراوانی داشتند. بین درد در هر ناحیه از بدن با ناهنجاریهای آن ناحیه ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد(۰۰۰۱/۰p=).
نتیجهگیری: با توجه به یافتههای حاصل از این پژوهش، وجود ناهنجاریها و متعاقب آن وجود درد در نواحی مختلف بدن مربیان غواصی، نه تنها میتواند عاملی برای پایین آمدن عملکرد کاری آنها شود، بلکه زندگی عادی آنها را نیز میتواند تحت تأثیر قرار دهد. در خصــوص کاهــش اختـلالات اســکلتی عضلانــی و افزایــش عملکرد کاری این افراد، باید انجمن مربیان حرفهای غواصی، از طریق برقـراری ارتبــاط صحیــح بــا مربیان و حمایــت آنــان و ایجــاد محیــط مناسـب بـرای ادامـه فعالیـت حرفـهای مربیان در جهـت بهبود شرایط و ارتقا کیفیت کاری و غیر کاری آنها تلاش کنند.
هادی علیمرادی، مهسا نظری، رضا جعفری ندوشن، علیرضا آجدانی،
دوره ۲۶، شماره ۳ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: اختلالات روانشناختی ناشی از صدا شامل اضطراب، استرس، بی‌قراری، اختلال درخواب و اختلال در عملکرد ذهنی و پردازش اطلاعات می‌باشد. آلودگی صوتی علاوه بر اثرات سوء بر سلامت جسمی افراد به لحاظ کیفی نیز می تواند شرایط آزاردهنده ای برای افرادی که در معرض آن قرار دارند ایجاد نماید. هدف از این مطالعه تعیین و بررسی اثرات سر و صدای زیان‌آور شغلی ناشی از فرآیند فولادی بر مؤلفه‌های روانـی و شناختی شاغلین در صنایع فولادی اصفهان بود.
روش بررسی: این مطالعه پژوهشی از نوع مورد شاهدی است. به منظور بررسی رابطه متغیرها، اختلالات ناشی از سر و صداهای صنعت فولادی در ۱۰۰۰ نفر از شاغلین صنعت فولاد اصفهان در سال ۱۳۹۹ انجام شده است. نمونه‌گیری به‌صورت تصادفی انجام شد و کلیه نمونه‌های گروه کنترل نیز از نظر ویژگی‌های دموگرافیک با گروه مواجهه یافته همسان‌سازی شدند. ابزارهای این مطالعه پرسشنامه DASS، CPI، تیپ‌های شخصیتی را تکمیل کردند و برای به دست آوردن سر و صدای عینی از روش اندازه‌گیری استاندارد ۹۶۱۲ استفاده شد. دادههای جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری کای اسکوئر، تی مستقل و فیشر، تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: بر اساس یافتههای پژوهش عامل سن بر روی افسردگی، عامل وضعیت تأهل بر روی اضطراب و عامل نوبت‌کاری بر روی میزان استرس کارکنان اثرگذاری معنی‌داری نشان داد(۰۵/۰p<). اختلاف معنی‌داری در متغیرهای اضطراب و افسردگی بین دو گروه مورد و شاهد مشاهده نشد(۰۵/۰p<)، اما میانگین متغیر استرس در گروه مورد(۴۰/۱۴±۶۶/۱) به طور معنی‌داری بیشتر از گروه شاهد(۸۹/۱۲±۵۹/۱) بود(۰۰۱/۰p<). این موضوع نشان دهنده اثرگذاری تراز شدت صوت بر روی افزایش میزان استرس کارگران است.
نتیجهگیری: بر اساس یافتهها می‌توان نتیجه گرفت با توجه به ارتباط مثبت و معنی‌دار بین تراز شدت صوت و مؤلفه‌های شناختی و ذهنی در گروه مورد، لازم است اقدامات پیشگیرانه مؤثر جهت جلوگیری از آسیب‌های روانی و حفظ سلامت کارگران در این صنعت صورت گیرد.
ارسلان جمشیدی، سید عبدالمحمد سادات، علیرضا رایگان شیراژی نژاد، سهیلا رضایی، سید امیر مرادیان،
دوره ۲۶، شماره ۳ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: افزایش جمعیت، تغییر الگوی مصرف، توسعه اقتصادی، تغییر درآمد، شهر نشینی و صنعتی شدن سبب افزایش تولید مواد زاید و تنوع انواع پسماند گردیده است. شناخت منابع و انواع پسماند به همراه اطلاعاتی در مورد ترکیب و نرخ تولید، پایه و اساس طراحی و بهره برداری سیستم‌های مدیریت پسماند می‌باشد. لذا هدف از این مطالعه تعیین، تجزیه و تحلیل وضعیت مدیریت پسماندها در شهر یاسوج بود.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی ـ مقطعی که در سال ۱۳۸۹در شهر یاسوج انجام شد. جهت آنالیز کمی و تعیین درصد اجزا تشکیل دهنده پسماند شهری یاسوج بر اساس دستورالعمل ASTM تعداد نمونه ها برآورد گردید و از کامیون‌های ورودی به محل دفن در روزهای مختلف هفته نمونه‌برداری گردید. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزارExcel ، تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: میانگین سرانه زباله تولیدی در شهر یاسوج ۰۳/۱ کیلوگرم به ازای هر نفر در روز محاسبه شد و پسماند غذایی، پلاستیک، کاغذ و مقوا به ترتیب، حداکثر اجزا پسماند جامد شهری یاسوج بودند. میانگین چگالی پسماند جامد شهری ۲۱۵ کیلوگرم بر متر مکعب و درصد رطوبت ۴۷ درصد به دست آمد.
نتیجهگیری: با توجه به برررسی‌های انجام شده در زمینه وضعیت مدیریت پسماند در منطقه پژوهشی و وجود مقادیر قابل توجه اجزاء قابل بازیافت و با ارزش اقتصادی از قبیل پسماند فسادپذیر، پلاستیک‌ها، کاغذ و مقوا توجه به بازیابی آنها در سیستم مدیریت پسماند شهر یاسوج پیشنهاد میشود تا علاوه بر سود اقتصادی بخشی از هزینه‌های ناشی از مدیریت پسماند جبران گردد. البته به منظور حفظ کیفیت اجزا قابل بازیافت، آموزش مردم جهت جداسازی پسماند در مبدأ تولید و شرایط ایجاد بازار کار برای سرمایه گذاران نیز توصیه میشود.
علی پاکزاد، عباس قوام، پرویز آقایی،
دوره ۲۶، شماره ۵ - ( ۸-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: محیط زندگی انسان باید متناسب با وضعیت فیزیکی، روانی و جسمانی او طراحی شود، به طوری که هیچ فشار و آسیبی به وی وارد نشود. هم‌چنین ﺷﺮایﻂ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر، ﺑﻪ ویﮋه ﮐﯿﻔﯿﺖ اﻧﺠﺎم دادن ﮐﺎر، ﺣﺎﻟﺖﻫﺎ و ﺣﺮﮐﺖﻫﺎیﯽ ﮐﻪ ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آن ﺑﻪ ﺑﺪن ﺧﻮد ﺑﺪﻫﺪ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ باعث اختلالات اسکلتی عضلانی شود. لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی وضعیت ارگونومیکی ایستگاه‌های کار در مرکز بهداشت شهرستان گچساران بود.
روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه کیفی از نوع توصیفی می‌باشد که در سال ۱۳۹۸ انجام شد، جامعه مطالعه شامل کارکنان مرکز بهداشت شهرستان گچساران بود که از بین آنها ۱۰ نفر انتخاب شدند، جهت انتخاب شرکت کنندکان در مطالعه از روش هدفمند غیرتصادفی استفاده شد و این امر تا اشباع داده‌ها ادامه یافت، ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. ، جهت تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای نهفته استفاده شد.
یافتهها: یافتهها منجر به استخراج درون مایه اصلی وضعیت ارگونومی مرکز بهداشت و ۵ تم اصلی؛ ایستگاه‌های کار شامل ۱۶ کد اختصاصی، دانش ارگونومی شامل۷ کد اختصاصی، اختلالات اسکلتی عضلانی شامل ۱۸ کد اختصاصی، عملکرد سازمان شامل ۱۳ کد اختصاصی و موانع تحقق شامل۸ کد اختصاصی شد. دانش ارگونومی شامل؛ آگاهی، نگرش و رفتار افراد است. اجرای ارگونومی زمانی در یک سیستم اجرایی خواهد شد که تمام کاربران سیستم از دانش لازم ارگونومی برخوردار باشند. وقتی اصول ارگونومی در یک سازمان پیاده‌سازی نشود، کاربران آن سیستم دچار آسیب و بیماری‌های مرتبط با شغل می‌شوند، رضایت کارکنان از شرایط ایستگاه‌های کاری از فاکتورهایی است که می‌توان به رعایت اصول ارگونومی در محیط کار پی برد.
نتیجهگیری: مداخلات و فعالیت‌های اصلاحی ایستگاه‌های کار کشور بر اساس یک مطالعه تطبیقی چند بعدی و ارایه الگوی مناسب بر اساس امکانات موجود مرکز بهداشت شهرستان گچساران میتواند به بهبود وضعیت ارگونومی کمک کند، مدیران با تغییر نگرش خود نسبت به ارگونومی ضمن تدوین برنامه ارزیابی ایستگاه‌های کار، مداخلات مؤثر را جهت اصلاح ایستگاه‌های کار اجرا نمایند و هم‌چنین آموزش‌های کاربردی اصول ارگونومی به کارکنان ارائه کنند.
علیرضا رایگان شیرازی نژاد، سهند جرفی، طیبه طباطبایی، فاضل امیری،
دوره ۲۷، شماره ۳ - ( ۲-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه و هدف: در سال‌های اخیر، تولید فاضلاب‌ها و پساب‌های حاوی ترکیبات دارویی و به متعاقب آن ورود این ترکیبات به طبیعت، یکی از تهدیدهای عمده محیط زیست به شمار می‌رود. از جمله این ترکیبات دارویی می‌توان به آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره کرد که گروه بزرگی از مواد دارویی هستند. جنتامایسین از جمله آمینوگلیکوزیدها می‌باشد که پس از استفاده، بخش عمده آنها بدون جذب از بدن مصرف کننده دفع و وارد محیط زیست میشود. لذا هدف از این مطالعه تعیین و تجزیه فوتوکاتالیستی آنتی‌بیوتیک جنتامایسین با استفاده از نانوکمپوزیت Fe۳O۴ / SiO۲ / TiO۲ سنتز شده در محلول‌های آبی در حضور نور خورشید بود.
روش بررسی: این یک مطالعه تجربی می‌باشد که در سال ۱۳۹۸ انجام شد، غلظت‌های اولیه آنتی‌بیوتیک جنتامایسین(۵، ۱۵،۲۵،۳۵ و ۴۵میلی‌گرم در لیتر)، اثر pH(۵،۴، ۶ ،۷ و ۸)، زمان ماند(۱۰، ۳۵، ۶۰، ۸۵ و۱۱۰دقیقه) و دوز نانو ذره(۷۵، ۱۵۰، ۲۲۵ ، ۳۰۰ و ۳۷۵ میلی گرم در لیتر) و در حضور نور خورشید بررسی شد. تعداد آزمایش‌های بر اساس روش طراحی آزمایش‌های متد طراحی مرکب مرکزی ۳۴ عدد می‌باشد برای به دست آوردن سینتیک حذف ۲۰ آزمایش در نظر گرفته شد. بنابراین جمع نمونه‌ها برابر ۵۴ نمونه گردید. کلیه آزمایش‌های در یک راکتور یک لیتری و در دمای آزمایشگاه(۲۴ درجه سلسیوس) و با سه بار تکرار انجام گرفت. شناسایی و تعیین میزان آنتی‌بیوتیک جنتامایسین به روش فاز معکوس کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا انجام شد. دادههای جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: حذف جنتامایسین با استفاده از کاتالیست Fe۳O۴ / SiO۲ / TiO۲ در حضور نور خورشید درشرایط بهینه(pH ابتدایی برابر ۹۱/۶، جنتامایسین۳۰/۱۵ میلی‌گرم بر لیتر، کاتالیست ۸۰/۲۹۹ میلی‌گرم و زمان برابر ۸۶/۸۳ دقیقه) در حدود ۱۳/۸۱ درصد و راندمان معدنی شدن آنتی‌بیوتیک جنتامایسین نیز ۱/۴۲ درصد نشان داده شد. نتایج مطالعه سینتیک نشان داد که داده‌ها به خوبی از مدل سینتیک شبه درجه اول پیروی می‌کند. راندمان فرآیند با کاربرد یون‌های سولفات و کلراید به عنوان رادیکال خوار کاهش یافت. هم‌چنین قابلیت استفاده مجدد فتوکاتالیست در حذف جنتامایسین به ترتیب از ۱۳/۸۱ ، در چرخه اول به ۷/۸۰ و۸/۵۷ درصد در چرخه پنجم کاهش یافت.
نتیجهگیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که فرآیند فتوکاتالیستی Fe۳O۴ / SiO۲ / TiO۲ در معرض تابش نور طبیعی خورشید میتواند یک فرآیند کارآمد در زمینه حذف آنتی‌بیوتیک جنتامایسین از محلول‌های آبی باشد.
سید عبدالمحمد سادات، اکرم پاد، حسین ماری اریاد، قاسم حسنی،
دوره ۲۸، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۲ )
چکیده
زمینه و هدف: حضور مواد آلی طبیعی(NOM) در محلول‌های آبی به سبب ایجاد محصولات جانبی گندزدایی(DBP) از جمله تریهالومتانها(THMs) و هالو استیک اسیدها( HAAs)، در نتیجه کلریناسیون محلول‌های آبی در فرآیند تصفیه متداول و با توجه به خطرات بالقوه بهداشتی برای سلامت عموم، توجهات زیادی را به خود معطوف کرده است. لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی عملکرد فرآیندهای تلفیقی فنتون ـ اولتراسونیک در حذف پیش سازهای تری هالومتان‌ها از محیطهای آبی با استفاده از آهن صفر بود.
روش بررسی: این یک مطالعه تجربی می‌باشد که در سال ۱۴۰۰ انجام شده است، در این روش اثرمتغیرها مستقل شامل؛ غلظت اولیه آلاینده، زمان واکنش، غلظت کاتالیست مورد استفاده، میزان پروکسید هیدروژن مورد استفاده و pH در محدوده مشخص شده جهت حذف پیشسازهای تریهالومتانها از محیطهای آبی با استفاده از آهن صفر با روش سطح ـ پاسخ بر مبنای طراحی مرکب مرکزی(CCD) مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشها با استفاده از نرم‌افزار Design expert و به روش CCD-RSM طراحی گردید. نمودارها و اشکال مورد نیاز جهت تعیین سنتیک واکنشها با استفاده از نرم‌افزار Excel ترسیم و پارامترهای آماری جهت تعیین شرایط بهینه فرآیند با استفاده از آزمون آنالیز واریانس، رگرسیون و فیشر تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: نتایج حاکی از آن است که با ثابت نگهداشتن غلظت هیومیک اسید در سطح ۷۵/۶۴ میلی‌گرم در لیتر و غلظت کاتالیست ۷۶/۱۰۶ میلی‌گرم در لیتر و میزان ثابت ۳۹/۴ pH=، بیشترین بازده حذف هیومیک اسید زمانی اتفاق می افتد که هیدروژن پراکسید و زمان انجام واکنش در بیشینه مقدار خود به ترتیب در سطح ۳۵ میلی‌مول و ۷۵/۸۸ دقیقه باشند که در این شرایط میزان حذف از ۸۰ درصد به ۹۲ درصد افزایش یافته است. هم‌چنین با افزایش مقدار کاتالیست میزان بازده واکنش افزایش مییابد. طبق واکنشهای مربوط به فرآیند فنتون، حضور آهن باعث افزایش رادیکالهای هیدروکسیل میشود، این یکی از دلایل افزایش بازده حذف میتواند باشد.
نتیجهگیری: در فرآیند اولتراسونیک-فنتون تحت شرایط آزمایشگاهی ذکر شده، یون آهن به عنوان کاتالیست، در یک محیط اسیدی با اکسیدان مانند هیدروژن پراکسید وارد واکنش شده و تولید رادیکال هیدروکسیل می‌کند. میزان بازدهی این روش تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله pH، غلظت آهن و پراکسید هیدروژن، غلظت اولیه آلاینده و زمان واکنش است.
منا سعیدی، شاهین محمدی، حسین ماری اریاد، ارسلان جمشیدی، مرتضی خفایی،
دوره ۲۹، شماره ۵ - ( ۷-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: در چند دهه گذشته آلودگی هوا به خصوص ذرات معلق PM۱۰ به عنوان یک نگرانی قابل توجه، سلامت افراد را تحت تأثیر قرار داده است و به عنوان مهم‌ترین مشکل زیست محیطی و آلاینده هوا در شهر اهواز به وضوح قابل مشاهده است. از طرف دیگر سنجش از دور(RS) در دهه اخیر به عنوان یک منبع مناسب برای پایش آلودگی هوا به وسیله محققان معرفی شده است . لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی ارتباط دادههای عمق اپتیکی آئروسل(AOD) سنجنده MODIS در ساعتهای مختلف با شاخص آلودگی هوای PM۱۰ در شهر اهواز در سال ۱۴۰۱ بود.
روش بررسی: این مطالعه‌ای مقطعی است که در سال ۱۴۰۱ انجام شده است. در این مطالعه با توجه به ماهیت ضروری نقش ذرات گرد و غبار و پراکندگی گسترده آنها ارتباط بین دادههای AOD از سنجنده MODIS و PM۱۰ از ایستگاه اداره کل محیط زیست شهر اهواز برای یک سال تهیه شد. سپس به منظور بررسی ارتباط میان این دو پارامتر، مقادیر ساعتی PM۱۰ در ساعات ۱۲، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ به تفکیک فصول مختلف مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحلیل، به ما امکان می‌دهد که تأثیرات فصلی و زمانی را در همبستگی بین این پارامترها مورد ارزیابی قرار دهیم. دادههای جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون آماری ضریب همبستگی تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: با توجه به نتایج ضریب همبستگی به دست آمده ارتباط قابل توجهی بین مجموعه داده‌ها مشاهده شد که نشان دهنده ارتباط بالای بین AOD و PM۱۰ در منطقه تعیین شده است. همبستگی روزانه و ساعتهای مختلف ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵ به ترتیب ضرایب برابر با ۴۱/۰، ۷۵/۰، ۷۲/۰، ۷۸/۰، ۸۶/۰ که بالاترین همبستگی ساعت ۱۵ مشاهده شد. ذرات معلق PM۱۰ در هوا به دلیل وجود پدیده گردو خاک که در فصل گرم سال شدت مییابد و بیشترین همبستگی عمدتاً در فصل گرم سال(بهار و تابستان) مشاهده گردید. هم‌چنین، ضریب همبستگی در فصل سرد که شامل( پاییز و زمستان) است، به کمترین نقطه خود رسید.
نتیجهگیری: این مطالعه فواصل زمانی مختلفی را مورد بررسی قرار داد که هر کدام سطح ارتباط متفاوتی را نشان می‌دهد. با توجه به مقادیر ضرایب همبستگی به دست آمده، می‌توان دادههای سنجش از دور را به عنوان منبعی معتبر برای پایش آلودگی هوا به کار برد.
مهندس جلال محمدی، دکتر حسین ماری اریاد، مهندس علیرضا رایگان شیرازی نژاد، دکتر محمد مهدی بانشی، مهندس محمد باقر حمیدی،
دوره ۳۰، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۴ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: انرژی خورشیدی و به خصوص فناوری فتوولتائیک به عنوان یکی از مهم ترین فناوری های پاک جایگزین تولید انرژی در جهان شناخته می شود. حداقل اثرات زیست محیطی در این نوع تبدیل انرژی و کاهش روزافزون قیمت این فناوری مقبولیت این سیستم ها را روز به روز افزایش داده و امیدها برای حل چالش آلودگی هوا و نیز تغییرات اقلیمی را پررنگ تر می کند. با توجه به اهمیت موضوع، پتانسیل بکارگیری سیستم انرژی خورشیدی پشت بامی در استان کهگیلویه و بویراحمد، شهر لنده در تولید برق و کاهش آلودگی هوا هدف اصلی این مطالعه بوده است.
روش بررسی: برای تعیین سطح مسقف ساختمان های منتخب در شهر لنده از نرم افزار گوگل مپ استفاده شده است. با توجه به نقشه هوایی شهر لنده مکان های مستعد تولید برق خورشیدی شناسایی شده و پس از تعیین کاربری مکان ها، از اطلاعات تاریخی تابش و آب و هوایی نرم افزار پی وی سیست جهت پتانسیل سنجی استفاده شده است. به منظور ارزیابی مقادیر کاهش آلودگی هوا متناسب با برق خورشیدی تولیدی، آلودگی هوای ناشی از نیروگاه های حرارتی به عنوان اصلی ترین روش تولید برق کشور مد نظر بوده است.
یافته ها: ظرفیت تولید برق به طور متوسط برای هر ساختمان با کاربری مسکونی ۲۲,۷۵ کیلووات بدست آمد که با احتساب ۳۶۰۰ ساختمان با کاربری مسکونی، به مقدار ۸۱.۹ مگاوات نیروگاه خورشیدی می توان در پشت بام منازل مسکونی شهر لنده احداث کرد. این مقدار به ترتیب برای ساختمان های با کاربری اداری و ورزشی ۲.۲ و ۰.۴ مگاوات است. در مجموع، ظرفیت احداث نیروگاه در هر سه کاربری برای کل شهر برابر بود با ۸۴.۵ مگاوات که ظرفیت خوبی برای تامین برق مصرفی کل شهر است. در صورت تولید این میزان برق خورشیدی در شهر لنده می توان انتظار داشت سالیانه از انتشار نزدیک به ۳۳۰۰۰ تن دی اکسید کربن و بیش از ۱۵۰ تن سایر آلاینده ها به اتمسفر جلوگیری شود.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که شهر لنده با توجه به موقعیت تابش، اقلیم، مختصات جغرافیایی و سطح قابل استفاده، از پتانسیل خوبی برای توسعه انرژی خورشیدی پشت بامی و کاهش بار آلودگی هوا متاثر از توسعه انرژی پاک برخوردار است.
