|
شناسایی ترکیبات اسانس گیاه دارویی همیشه بهار (Calendula officinalis L.) و مقایسه اثرات آنتیاکسیدانی اسانس آن با بوتیل هیدروکسی تولوئن در پایداری روغن خوراکی کانولا
|
زهرا ایزدی    1، ناصر میرازی2 ، مجید آقاعلیخانی3 |
1- گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه نهاوند، نهاوند، ایران ، armaghan_iza_2004@yahoo.com
2- گروه زیست‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
3- گروه اگروتکنولوژی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران |
|
|
چکیده: (2983 مشاهده) |
چکیده
زمینه و هدف: روغن کانولا به علت داشتن اسیدهای چرب غیر اشباع بالا، مستعد فساد اکسیداسیونی میباشد. ﻳﻜﻲ از راهﻫـﺎی ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮی از اﻛـﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن روﻏـﻦﻫـﺎ و ﭼﺮﺑـﻲﻫـﺎ اﻓـﺰودن آﻧﺘـﻲاﻛـﺴﻴﺪانﻫـﺎ اﺳـﺖ، اﻣـﺎ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻳنﻜـﻪ آﻧﺘﻲاﻛﺴﻴﺪانﻫﺎی سنتزی به علت امکان سمی و سرطانزا بودن محدود شده است، بنابراین امروزه اسانس گیاهان دارویی و معطر به خاطر داشتن خاصیت آنتیاکسیدانی به عنوان جایگزین آنتیاکسیدانهای سنتزی در فرآوردههای غذایی مطرح میباشند. گیاه همیشه بهار (Calendula officinalis L.) گونهای از تیره کاسنی است که کاربردهای متعددی در صنایع غذایی و دارویی دارد. هدف از این مطالعه تعیین و شناسایی ترکیبات اسانس گل همیشه بهار و مقایسه اثرات آنتیاکسیدانی اسانس آن با بوتیل هیدروکسی تولوئن در پایداری روغن خوراکی کانولا بود.
روش بررسی: این یک مطالعه تجربی میباشد که در سال 1398 در دانشگاه نهاوند انجام گرفت. استخراج اسانس از گلهای همیشه بهار با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب انجام شد. جداسازی و شناسایی ترکیبهای متشکله اسانس با استفاده از دستگاههای کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیفسنج جرمی صورت گرفت. سنجش میزان ترکیبات فنلی اسانس نیز با روش فولین ﺳـﯿﻮﮐﺎﻟﺘﻮ انجام شد. ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آنتیاکسیدانی اسانس ﺑﺎ آزﻣﻮنهای ﻣﻬﺎر رادیﮑﺎلﻫﺎی آزاد دیﻓﻨﯿﻞﭘﯿﮑﺮیﻞﻫﯿﺪرازیﻞ و بی رنگ شدن بتا کاروتن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ آﻧﺘﯽاﮐﺴﯿﺪان ﺳﻨﺘﺰی ﺑﻮﺗﯿﻞ ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ (BHT) مقایسه شد. سپس اثر اسانس در چهار غلظت(100، 200، 400 و 800 پیپیام) به روغن کانولا بدون آنتیاکسیدان جهت تعیین فعالیت آنتیاکسیدانی اضافه شد. هم‌چنین یک نمونه روغن بدون آنتیاکسیدان(نمونه شاهد) و دو نمونه روغن حاوی 100 و 200 پیپیام آﻧﺘﯽاﮐﺴﯿﺪان BHTنیز جهت مقایسه قدرت آنتیاکسیدانی اسانسها تهیه گردید. نمونههای روغن در دمای 60 درجه سانتی‌گراد طی 35 روز نگهداری شدند و عدد پراکسید، اسید تیوباربیتوریک، عدد اسیدی و عدد کربونیل هر هفته اندازهگیری گردید. داده‌های آماری با استفاده از آزمونهای آماری چند دامنهای دانکن انجام شد.
یافتهها: مهمترین ترکیبات موجود در اسانس گل همیشه بهار آلفاـ کادینول(52/49 درصد)، گاماـ کادینن(35/15 درصد) و دلتاـ کادینن(36/8 درصد) بودند. مقدار ترکیبات فنولی برابر با 63/0±74/32 میلیگرم اسید گالیک در گرم اسانس بود. میزان IC50 اسانس این گیاه 21/0±36/10 میکروگرم بر میلیلیتر تعیین شد، در حالی که این پارامتر برای BHT19/0±14/9 میکروگرم بر میلیلیتر بود. غلظت800 پیپیام اسانس گل همیشه بهار فعالیت آنتیاکسیدانی بهتری نسبت به سایر غلظتهای اسانس نشان داد. هم‌چنین مشاهده شد که فعالیت آنتیاکسیدانی با افزایش غلظت اسانس ارتباط مستقیم داشت. در بررسی خاصیت آنتیاکسیدانی غلظتهای مختلف اسانس گل همیشه بهار در روغن کانولا مشخص شد، بالاترین فعالیت آنتیاکسیدانی مربوط به نمونه روغن حاوی 800 پیپیام اسانس بود که باBHT در غلظت 100 پیپیام اختلافی معنیداری نداشت(05/0p>).
نتیجهگیری: اسانس گل همیشه بهار در غلظت 800 پیپیام در روغن کانولا اثر آنتیاکسیدانی داشته و میتواند آنتیاکسیدان طبیعی مناسبی به عنوان جایگزین برای آنتیاکسیدانهای سنتزی در صنعت روغن باشد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: همیشه بهار، اسانس، فعالیت آنتیاکسیدانی، روغن کانولا، آلفاـ کادینول |
|
|
متن کامل [PDF 3205 kb]
(691 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
بیوشیمی
دریافت: 1399/2/2 | پذیرش: 1399/7/13 | انتشار: 1399/8/17
|
|
|
|
|
|
