زمینه و هدف: غده تیروئید نقش مهمی‌در رشد و متابولیسم بدن دارد. هیپوتیروئیدی اختلالی است که تأثیر زیادی در اندام‌های مختلف بدن ایجاد می‌کند. استفاده از گیاهان دارویی در درمان بسیاری از بیماری‌ها رایج می‌باشد. گیاه هل سبز یکی از گیاهان دارویی محسوب میگردد که در طب سنتی کاربرد وسیعی دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثرعصاره هیدروالکلی میوه هل سبز بر سطح سرمی هورمونهای تیروئیدی در موشهای سوری نر هیپرتیروئیدی بود.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی، تعداد ۴۲ سر موش سوری نر به ۶ گروه کنترل، شاهد هیپوتیروئیدی، تیمارهای ۱، ۲ و ۳ (به ترتیب دوزهای ۱۰۰، ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن روزانه، به صورت تزریق داخل صفاقی و به مدت ۱۰ روز) و گروه دریافت کننده لوتیروکسین (۱۵ میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن روزانه و به مدت ۱۰ روز، به صورت گاواژ) تقسیم شدند. گروههای شاهد، تیمار و دریافت کننده لوتیروکسین به مدت ۱۵ روز پروپیل تیواوراسیل(PTU) ۱/۰ درصد (از طریق آب آشامیدنی) دریافت کردند. گروه کنترل روزانه ۲۵/۰ میلی لیتر سرم سالین نرمال به صورت درون صفاقی دریافت کردند. در پایان آزمایش موش‌ها به وسیله اتر بیهوش شد و خون‌گیری مستقیم از قلب جهت تهیه سرم خون و اندازه‌گیری هورمونهای T۳ ، TSH وT۴ صورت گرفت. دادهها با استفاده از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شد.
نتایج: غلظت سرمی هورمونهای تیروئیدی T۴و T۳ در گروه دریافت کننده(PTU) کاهش معنی‌دار و هورمون TSH افزایش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل داشت(۰۰۱/۰p<). هم‌چنین در گروههای دریافت کننده(PTU) و تیمار شده با غلظتهای مختلف عصاره هل سبز هورمونهای T۴وT۳نسبت به گروه شاهد افزایش معنی‌دار نشان دادند. علاوه بر این هورمونهای T۴ و T۳ در گروه دریافت کننده داروی لووتیروکسین نسبت به گروه کنترل و شاهد هیپوتیروئیدی دارای افزایش معنی‌داری بود(۰۱/۰p<).
نتیجه‌گیری: عصاره میوه گیاه هل سبز احتمالاً به دلیل دارا بودن ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی و فلاونوئیدی قادر است در روند سنتز هورمونهای تیروئیدی در موش سوری نر و افزایش سطح سرمی آنها تأثیرات قابل توجهی را اعمال کند.
