زمینه و اهداف: ویروس هرپس سیمپلکس یکی از مهمترین ویروس‌های بیماری زای انسانی است که قادر به ایجاد تبخال‌های دهانی، کراتوکونژنکتیویت و آنسفالیت می‌باشد. آسیکلوویر در درمان عفونتهای این ویروس کاربرد دارد، امروزه به دلیل ایجاد مقاومت دارویی، نیاز به انجام تحقیق در زمینه یافتن داروهای جدید به خصوص داروهای گیاهی افزایش یافته است. این پژوهش با هدف بررسی اثر ضد ویروسی عصاره متانولی گیاه مامیران در مقایسه با آسیکلوویر علیه ویروس فوق در کشت سلولی هلا انجام شده است.
روش بررسی: در پژوهش تجربی حاضر سمیت عصاره متانولی مامیران و آسیکلوویر بر روی سلول هلا با دو روش MTT و تریپان‌بلو تعیین شد. اثر ضد ویروسی عصاره مامیران در غلظتهای مختلف به ترتیب؛ ۱۸۰۰، ۱۷۰۰، ۱۶۰۰، ۱۵۰۰ و ۱۴۰۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر و آسیکلوویر در غلظتهای ۵۰۰،۱۰۰، ۷۵، ۵۰، ۳۰ و ۱۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر بررسی شد. همچنین اثرات ضد ویروسی آنها در زمانهای مختلف قبل، بعد و هم زمان با جذب ویروس بررسی شد. در هر مرحله، ویروس با روش ۵۰ درصد دوز عفونی کننده کشت سلول(TCID۵۰) تعیین تیتر گردید. جهت مقایسه اثرات دو ترکیب بر ویروس از آزمون آماری تی تست استفاده شد.
یافته‌ها: بالاترین غلظت غیر سمی عصاره مامیران بر سلول هلا غلظت ۱۶۰۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر تعیین گردید که بیشترین اثر مهارکنندگی بر تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک را داشت. آسیکلوویر سمیت پایینی روی سلول هلا نشان داد. غلظت ۳۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر از آن به عنوان رقت مورد استفاده در مراحل بعدی کار در نظر گرفته شد. بیشترین اثر بازدارندگی عصاره یک ساعت پس از جذب مشاهده شد و آسیکلوویر بلافاصله بعد از جذب تا ۸ ساعت پس از آلودگی، تکثیر ویروس را به طور کامل مهار کرد.
نتیجه‌گیری: عصاره متانولی مامیران در مقایسه با آسیکلوویر در ساعات اولیه پس از آلودگی اثر کمتری بر مهار تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس دارد. با توجه به افزایش ایجاد سویه های مقاوم به آسیکلوویر و همچنین وجود عوارض جانبی زیاد این دارو، تحقیق‌های بیشتری جهت دستیابی به ترکیب‌های مؤثر با فعالیت ضد ویروسی موجود در عصاره فوق لازم می‌باشد.
