۲ نتیجه برای نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده
عیسی محمدی زیدی، دکتر علیرضا حیدرنیا، دکتر شمس الدین نیکنامی،
دوره ۱۳، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۸۷ )
چکیده
چکیده :
مقدمه و هدف : صدمات و آسیب‌های ناشی از عدم رعایت پوسچر بدنی مخصوصاً در کارگرانی که بیش از دو سوم سیکل کاری خودشان را در محل کار می‌نشینند، هزینه‌‌‌زا بوده و درد و ناراحتی زیادی به بار می‌آورد، درحالی که کنترل‌های مهندسی و اصول طراحی‌های ارگونومیکی، موثرترین وسیله و روش برای کاهش این نوع صدمات است، ولی موانع فنی و اقتصادی مانع بهسازی ارگونومیکی شده است و متعاقباً، برخی از کارخانجات و سازمان‌ها بر آموزش صحیح نشستن تأکید می‌کنند. با وجود این مشکل، اجرای این فرایند روند نامناسبی داشته است و مدیران برای تشویق کارگران در استفاده و اجرای همیشگی این رفتار دچار مشکل هستند. هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل پیش‌بینی کننـده رفتـار کـارگران برای رعایت پوسچر صحیح با استفاده از نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده بود.
مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی ـ مقطعی در سال ۱۳۸۷ انجام گرفت که نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده را در نمونه ۲۲۲ نفری از کارگران بخش‌های مونتاژ، ماشین کاری و چاپ کارخانجات شهرک صنعتی البرز قزوین جهت پیش‌بینی رعایت پوسچرصحیح بدن هنگام انجام کار به کار برد. مدل‌یابی معادلات ساختاری و آنالیز عاملی تأییدی به وسیله نرم افزارAMOS و آنالیز عاملی اکتشافی به وسیله نرم افزار SPSS انجام شد.
یافته‌ها : یافته‌های مطالعه نشان داد که نگرش (۵۳/۰ =β، ۰۵/۰p<) و قصد (۴۶/۰ =β، ۰۵/۰p<) قوی‌ترین پیش‌بینی کننده‌های رفتار (رعایت پوسچر بدنی صحیح) بودند. کنترل رفتاری متصور با قدرت کمتری بر قصد(۳۴/۰=β، ۰۵/۰p<) و رفتار (۲۸/۰=β، ۰۵/۰p<) تأثیر داشت. نرم‌های انتزاعی به عنوان یک پیش‌بینی کننده مستقیم مؤثر بر رفتار شناخته نشد، اما از طریق سایر سازه‌ها به صورت واسطه (نگرش، کنترل رفتاری متصور) بر رفتار و قصد تأثیرگذار بود. سرانجام، نتایج مطالعه از نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده به عنوان مدلی مؤثر برای توضیح رفتار (رعایت پوسچر بدنی صحیح) حمایت کردند. نتایج همچنین می‌تواند بیانگر کاربرد بالقوه این نظریه برای بسیاری از رفتارهای مربوط به ایمنی باشد.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه بر لزوم توجه به عواملی از جمله نگرش و کنترل رفتاری متصور و عدم چشم‌پوشی از نرم‌های انتزاعی و خلق شبکه مدیریتی حمایت کننده جهت تشویق و آموزش کارگران برای رعایت پوسچر بدنی صحیح تأکید می‌کنند.
واژه‌های کلیدی: پوسچرکاری، نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده، نگرش، نرم انتزاعی، کنترل رفتاری متصور
پریوش شایگان، محسن شمس، نرگس روستایی، حمیدرضا غفاریان شیرازی،
دوره ۲۶، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: مصرف دخانیات به ویژه قلیان یکی از مشکلات رفتاری عمده در حوزه سلامت است که در طی سالیان اخیر، گسترش بیشتری در بین جوانان و نوجوانان پیدا کرده است. با وجود اجرای برنامه های مختلف برای کاهش این رفتار در ایران، به نظر می‌‌رسد توجه چندانی به استفاده از الگوهای رفتاری برای طراحی مداخلات اثربخش در این حوزه نشده است. این مطالعه با هدف تعیین مؤلفه‌های تأثیرگذار برگرایش نوجوانان و جوانان به مصرف قلیان: کاربردی از نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده در شهر یاسوج بود.
روش بررسی: این مطالعه یک پژوهش توصیفی ـ مقطعی می‌‌باشد که در ماه های پایانی سال ۱۳۹۸ با هدف سنجش عوامل پیشگویی کننده قصد ترک مصرف قلیان در جوانان ساکن شهر یاسوج انجام شد. ۱۵۷ نفر از افراد ۱۵ تا ۳۰ ساله مراجعه کننده به قهوه خانه ها و باغ های تفریحی منطقه توریستی آبشار یاسوج با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه سنجش سازه‌های نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده برای آنها تکمیل شد. در این مطالعه از آمار توصیفی در قالب درصد فراوانی، میانگین و انحراف‌معیار همچنین آمار تحلیلی در قالب رگرسیون خطی چندگانه استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های توصیفی در قالب درصد فراوانی, میانگین و انحراف معیار و نیز آمار تحلیلی در قالب رگرسیون خطی چندگانه تحلیل شدند.
یافته‌ها: بیشترین فراوانی شرکت کنندگان در مطالعه را مردان و با میانگین سنی۲±۲۰ سال، تحصیلات بالای دیپلم و ساکن مناطق شهری تشکیل می‌‌دادند. در بیش از ۷۰ درصد شرکت کنندگان سابقه مصرف قلیان دربین اعضای خانواده به ترتیب(برادر و پدر با بیشترین فراوانی) ذکر شد. بیش از ۹۶ درصد شرکت کنندگان دوستانی داشتند که قلیان می‌‌کشیدند و میانگین اولین سن مصرف قلیان در آنها ۷۷/۲±۸۸/۱۶ سال بود. بیش از ۶۳ درصد شرکت کنندگان، محل معمول مصرف قلیان را کافی شاپ‌ها و قهوه خانه‌ها ذکر کردند. در بین سازه‌های نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده قدرت پیشگویی کنندگی سازه کنترل رفتاری درک شده برای قصد ترک مصرف قلیان بیشتر از سایر سازه‌ها بود (۰۰۱/۰>(P.
نتیجه‌گیری: با توجه به کمرنگ بودن نقش الگوها و نظریه‌های تغییر رفتاری در کاهش می‌زان مصرف قلیان در ایران، به نظر می‌‌رسد مداخلاتی که بر اساس سازه‌های با قدرت پیشگویی کنندگی بیشتر مانند سازه کنترل رفتاری درک شده در مطالعه حاضر هستند، بتوانند تأثیرات متفاوتی نسبت به برنامه‌های معمول داشته باشند.
