زهرا هرسینی، سید محمد حسینی، فرشته پورعبدالحسین،
دوره ۲۹، شماره ۶ - ( ۱۰-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: منابع غذایی انسان همواره به وسیله عوامل آسیب‌رسان بی‌شماری از جمله بقایای سموم و آفت‌کش‌های مورد استفاده در کشاورزی تهدید می‌شوند، که در این میان قارچ‌کش سیستمیک تری‌سیکلازول(TCZ) به علت اثرات سیتوتوکسیک، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بنابر این هدف از این مطالعه تعیین و ارزیابی تغییرات هیستوپاتولوژیک سم تری‌سیکلازول بر بافت مغز در موش صحرایی نژاد ویستار بود.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی که در سال۱۴۰۱ به مدت ۲۸ روز به منظور بررسی کیفی ضایعات پاتولوژیکی و شمارش کمی نورون‌های مغزی انجام شد، ۳۲ سر موش صحرایی نر نژاد ویستار وارد مطالعه شدند و در چهار گروه هشت‌تایی شامل؛ کنترل، دریافت‌کننده سم به صورت خوراکی با دوزهای(A)۵۰، (B)۵/۳۷ و(C)۲۵ (میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن) استفاده و پس از نمونه‌برداری از بافت مغز، لام‌ها با رنگ‌آمیزی نیسل و هماتوکسیلین ـ ائوزین بررسی شدند. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری کلموگروف ـ اسمیرنف، آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون مقایسه چندگانه توکی تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: بررسی‌های صورت گرفته در گروه‌های دریافت کننده سم، ضایعات پاتولوژیکی از جمله نکروزه شدن نورون‌ها و افزایش سلول‌های میکروگلیا در ناحیه هیپوکامپ و قشر مغز را نشان داد که متعاقب آن نتایج شمارش سلولی مشخص کننده کاهش معنی‌دار تعداد نورون‌ها در ناحیه قشر مغز A(۶۸/۴±۲۰/۱۵۷)، B(۹۴/۴±۲۰/۱۶۷) و C(۴۶/۵±۶۰/۱۸۶) و نواحی مختلف هیپوکامپ(DG، (CA۱-۴ در تمامی گروه‌ها نسبت به گروه کنترل بود(۰۵/۰p<).
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که ترکیب ضد قارچ تری سیکلازول باعث آسیب و مرگ پاتولوژیک نورون‌ها در قشر مغز و نواحی مختلف هیپوکامپ و کاهش تعداد سلول‌های این نواحی می‌شود و شدت ضایعات با افزایش دوز رابطه مستقیم دارد.
