---

مقدمه و هدف: اخیراً ارزیابی جامع وضعیت مبتلایان به سرطان اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده و از ارزیابی سنتی پیامدهای زیست پزشکی فراتر رفته و بررسی تأثیرات بیماری بر کیفیت زندگی بیماران را نیز در برگرفته است. سازمان اروپایی تحقیقات و درمان سرطان به منظور ارزشیابی اثرات بیماری و درمان بر زندگی روزمره مبتلایان به سرطان پرسشنامه‌ای مشتمل بر ۳۰ سؤال فراهم نموده است. این پرسشنامه به زبان‌های متعددی ترجمه شده و در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته است، اما تا کنون رواسازی ویرایش سوم نسخه فارسی این پرسشنامه در ایران انجام نشده است. این مطالعه با هدف تعیین روایی و پایایی پرسشنامه ۳۰ سئوالی سنجش کیفیت زندگی در مبتلایان به سرطان انجام شده است. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر، مطالعه‌ای تحلیلی است که به منظور تعیین روایی و پایایی ویرایش سوم پرسشنامه سنجش کیفیت زندگی روی نمونه‌ای از مبتلایان به سرطان پستان صورت گرفته است. پرسشنامه مورد نظر برای کلیه افراد مراجعه کننده به بخش شیمی درمانی بیمارستان نمازی شیراز در فاصله زمانی ۱/۱۰/۱۳۸۴ لغایت ۳۰/۱۱/۱۳۸۴ تکمیل و نهایتاً از بین این تعداد ۱۳۲ نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. پایایی با استفاده از تعیین ثبات داخلی (ضریب آلفای کرونباخ) حیطه‌های چند سؤالی ارزیابی شد. ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین روایی سازه (روایی همگرایی و تمایز) مورد استفاده قرار گرفت. روایی بالینی با مقایسه گروههای شناخته شده با استفاده از آزمون آنالیز واریانس و کروسکال والیس تعیین گردید. کلیه محاسبات با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد. یافته‌ها: در تحلیل پایایی پرسشنامه، بیشتر حیطه‌ها از پایایی مناسب (ضریب آلفای کرونباخ < ۷/۰) برخوردار بودند، به جز سه حیطه خستگی، درد، تهوع و استفراغ که دارای پایایی قابل قبول تشخیص داده شدند. تمام حیطه‌های چند سؤالی دارای روایی همگرایی مناسب بودند( ۴/۰ r>). روایی تمایز در تمام سؤالات به جز سؤال ۴ حیطه عملکرد جسمانی مشاهده شد. نتایج مقایسه گروههای شناخته شده نیز نشان داد که بیماران با درجه بالاتر، عملکردهای ضعیف‌تر و علایم بیشتری از بیماری را بر اساس پرسشنامه گزارش کردند. نتیجه‌گیری: سومین نسخه فارسی پرسشنامه ۳۰ سئوالی سنجش کیفیت زندگی در مبتلایان به سرطان ابزاری پایا و معتبر است و می‌تواند در تحقیقات اپیدمیولوژیکی و بالینی سرطان مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: یکی از راهکارهای بهبود ژن درمانی، هدفمند کردن ژن، درمانگر می­باشد. افزودن توالی­های کد کننده پپتیدها و یا پروتئین­های با گرایش بالا به سلول­های هدف ژن­ درمانگر کد کننده پروتئین ترشحی، از جمله این روش­ها محسوب می­شود. با این وجود ارزیابی کارآمدی چنین تغییراتی در هدفمندسازی محصول ژن با روش­های معمول بررسی اتصال سلولی پروتئین­های درمانگر تولید شده در سیستم پروکاریوتی، به طور مستقیم امکان‌پذیر نیست. هدف از این مطالعه طراحی روشی بر مبنای آزمون الیزا برای بررسی اتصال سلولی پروتئین_­­­های حاصل از ژن درمانی بود.

مواد و روش­ها: به منظور هدفمندسازی ژن درمان‌گر Mda-۷، با روش مهندسی ژنتیک، توالی کد کننده پپتید RGD۴C، که گرایش زیادی به اینتگرین­های سطحی سلول­های سرطانی دارد، را درست بعد از توالی پپتید نشانه مصنوعی و در ناحیه کد کننده انتهای آمین پروتئین تعبیه کردیم. سپس این cDNA تغییر یافته و cDNA بدون تغییر در ناقل بیانی یوکاریوتی pCDNA۳,۱ همسان­سازی شد. ناقل­ها در رده سلولی HEK-۲۹۳ ترانسفکت شدند. سپس میزان بیان Mda-۷ ترشح شده در محیط کشت سلول­ها با آزمون الیزا سنجیده شد. پس از همسان­ کردن غلظت پروتئینMda-۷  و RGD.Mda-۷ در محیط­های کشت سلول­های ترانسفکت شده، از آنها به عنوان منبع این پروتئین­ها استفاده شد. کاهش غلظت محصول این ژن­ها دو ساعت پس از مجاورت با رده­های سلولی داری اینتگرین­  HepG۲، M۲۱ و فاقد اینتگرین Saos-۲ با روش الیزا بررسی و مقایسه شد. این آزمایش سه مرتبه به طور مستقل انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون آماری تی تست تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: بررسی آماری نتایج، حاکی از این بود که محصول ژن RGD.Mda-۷ نسبت به محصول ژن Mda-۷ جهت اتصال به سلول‌های دارای اینتگرین  HepG۲ و M۲۱ به طور معنی­داری گرایش بیشتری دارد، در حالی که جهت اتصال به رده سلولی فاقد اینتگرین Saos-۲ تفاوت معنی‌داری نداشتند.

بحث: به نظر می­رسد روش طراحی شده در این تحقیق، راه­کار مناسبی جهت ارزیابی اتصال سلولی پروتئین­ها در کاربردهای ژن درمانی باشد.

---

زمینه و هدف: سواد تغذیه‌ای ظرفیت افراد برای کسب، درک و ارزیابی اطلاعات تغذیه‌ای برای تصمیم‌گیری مناسب در زمینه تغذیه می‌باشد. این پژوهش با هدف سنجش سواد تغذیه‌ای معلمان ابتدایی شهر یاسوج طراحی و اجرا شده است.
 
روش بررسی: این مطالعه مقطعی شامل دو بخش بومی‌سازی ابزار سنجش سواد تغذیه‌ای که در کشور ترکیه تدوین شده و هم‌چنین سنجش سواد تغذیه‌ای در معلمان ابتدایی شهر یاسوج است. ابزار منتخب با روش ترجمه ـ بازترجمه و دریافت و اعمال نظرات متخصصان حوزه رفتارهای تغذیه‌ای درباره ساختار و محتوای پرسشنامه و سپس اطمینان از پایایی آن برای استفاده در جامعه ایرانی بومی‌سازی شد. داده‌های مرتبط با سواد تغذیه‌ای در یک گروه ۱۱۰ نفره از معلمان ابتدایی شهر یاسوج که با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شده بودند، از طریق تکمیل پرسشنامه خودایفا جمع‌آوری شد و سپس با کمک آماره‌های توصیفی و تحلیلی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
 
یافته‌ها: ابزار سنجش سواد تغذیه‌ای بومی‌سازی شده دارای ۳۵ گویه و ضریب آلفای کرونباخ آن ۷۳/۰ به دست آمد. میانگین و انحراف معیار امتیاز کسب شده معلمان از ابزار سنجش سواد تغذیه‌ای ۲/۳±۱۴/۲۷ به دست آمد که نشان داد ۷/۲۲ درصد از معلمان مورد مطالعه سواد تغذیه‌ای ناکافی داشتند. معلمان با سابقه کار کمتر و تحصیلات بیشتر سطح بالاتری از سواد تغذیه‌ای داشتند. کمترین درصد پاسخ‌های صحیح مربوط به بخش مهارت تعیین واحدهای غذایی، انجام محاسبات و خواندن برچسب های غذایی بود.
 
نتیجه‌گیری: اکثر معلمان مورد مطالعه از سواد تغذیه‌ای کافی برخوردار بودند، ولی نقص در سه بخش مهارت تعیین واحدهای غذایی، انجام محاسبات و خواندن برچسب‌های غذایی، نشانگر لزوم توجه به این اجزا در طراحی و اجرای برنامه‌های بهبود تغذیه است.
 
 

---

زمینه و هدف: در چند دهه گذشته آلودگی هوا به خصوص ذرات معلق PM_۱۰ به عنوان یک نگرانی قابل توجه، سلامت افراد را تحت تأثیر قرار داده است و به عنوان مهم‌ترین مشکل زیست محیطی و آلاینده هوا در شهر اهواز به وضوح قابل مشاهده است. از طرف دیگر سنجش از دور(RS) در دهه اخیر به عنوان یک منبع مناسب برای پایش آلودگی هوا به وسیله محققان معرفی شده است . لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی ارتباط داده‌‌های ‌عمق اپتیکی آئروسل(AOD) سنجنده MODIS در ساعت‌های مختلف با شاخص آلودگی هوای PM_۱۰ در شهر اهواز در سال ۱۴۰۱ بود.

روش بررسی: این مطالعه‌ای مقطعی است که در سال ۱۴۰۱ انجام شده است. در این مطالعه با توجه به ماهیت ضروری نقش ذرات  گرد و غبار و پراکندگی گسترده آنها ارتباط بین داده‌‌های AOD از سنجنده MODIS و PM_۱۰ از ایستگاه اداره کل محیط زیست شهر اهواز برای یک سال تهیه شد. سپس به منظور بررسی ارتباط میان این دو پارامتر، مقادیر ساعتی PM_۱۰ در ساعات ۱۲، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ به تفکیک فصول مختلف مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحلیل، به ما امکان می‌دهد که تأثیرات فصلی و زمانی را در همبستگی بین این پارامترها مورد ارزیابی قرار دهیم. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون آماری ضریب همبستگی تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها: با توجه به نتایج ضریب همبستگی به دست آمده ارتباط قابل توجهی بین مجموعه داده‌ها ‌مشاهده شد که نشان دهنده ارتباط بالای بین AOD و PM_۱۰ در منطقه تعیین شده است. همبستگی روزانه و ساعت‌‌های مختلف ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵ به ترتیب ضرایب برابر با ۴۱/۰، ۷۵/۰، ۷۲/۰، ۷۸/۰، ۸۶/۰ که بالاترین همبستگی ساعت ۱۵ مشاهده شد. ذرات معلق PM_۱۰ در هوا به دلیل وجود پدیده گردو خاک که در فصل گرم سال شدت می‌یابد و بیشترین همبستگی عمدتاً در فصل گرم سال(بهار و تابستان) مشاهده گردید. هم‌چنین، ضریب همبستگی در فصل سرد که شامل( پاییز و زمستان) است، به کمترین نقطه خود رسید.

نتیجه‌‌گیری: این مطالعه فواصل زمانی مختلفی را مورد بررسی قرار داد که هر کدام سطح ارتباط متفاوتی را نشان می‌دهد. با توجه به مقادیر ضرایب همبستگی به دست آمده، می‌توان داده‌های سنجش از دور را به‌ عنوان منبعی معتبر برای پایش آلودگی هوا به کار برد.