گروه خون و انکولوژی کودکان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران ، mozhganhashemieh@gmail.com
چکیده: (7089 مشاهده)
زمینه و هدف:سندرمهای تالاسمی از شایعترین کم خونیهای ارثی در جهان محسوب میشوند که به علت اختلال در ساخته شدن زنجیرههای هموگلوبین ایجاد میشوند. در ایران، تالاسمی از جایگاه ویژهای برخوردار است؛ زیرا کشور ما بر روی کمربند تالاسمی واقع شده است. در بیماران مبتلا به فرمهای شدید این هموگلوبینوپاتی، حیات بیماران وابسته به تزریق خونهای مکرر است و پیامد این روش درمانی، انباشته شدن آهن در ارگانهای مختلف بدن مثل قلب، کبدو غدد درون ریز میباشد؛ لذا هدف از این مطالعه مروری بر داروهای آهنزدا در بیماران تالاسمی وابسته به تزریق خون میباشد.
روش بررسی: برای انجام این مطالعه مروری، مقالات از طریق جستجو در پایگاههای الکترونیکی پاب مد، گوگل اسکولار، اسکوپوس و ساینس دایرکت از اول ژانویه 2000 تا تاریخ اول ژانویه 2020 انتخاب شدند. زبان مقالات همگی انگلیسی بوده ودر یک بازه زمانی 20 ساله برگزیده شدند. در این تجسس 148 مقاله یافت شد که بعد از مطالعه عنوان، چکیده و متن اصلی، 124 مقاله به علت غیر مرتبط بودن با موضوع داروهای آهنزدا در بیماران تالاسمی و یا تکراری بودن کنار گذاشته شد.
یافتهها: قدیمیترین دارو از این گروه دفروکسامین میباشد که غالباً به صورت زیرجلدی و در برخی از موارد به صورت داخل وریدی تزریق میشود. اولین داروی خوراکی آهنزدا دفریپرون و دومین داروی خوراکی داروی دفرازیروکس میباشد. در سالهای اخیر قرص پوششدار دفرازیروکس با نام تجاری نانوجید وارد بازاردارویی ایران شده است که دیگر نیازی به حل کردن در آب ندارد و محبوبیت ویژهای را در بین بیماران تالاسمی کسب کرده است.
نتیجهگیری: رسوب آهن در ارگانهای حیاتی به دنبال ترانسفوزیونهای مکرر منجر به اختلال در عملکرد آنها و در نهایت نارسایی قلبی، سیروز کبدی و آندوکرینوپاتی حادث میشود. به منظور جلوگیری از تجمع آهن در این ارگانها، استفاده از داروهای آهنزدا در این بیماران ضروری میباشد، به طوری که بدون استفاده از این داروها، بقای بیماران تالاسمی کاهش قابل ملاحظهای مییابد، لذا آشنایی با داروی آهنزدا از اهمیت ویژهای برخوردار است.